Bizə yazın
Bakı
+11 °C
USD 1.7 RUR 0.0278 EUR 2.0862 AU 2268 BRENT 53.76
  • ANA SƏHİFƏ
  • HAQQIMIZDA
  • ƏLAQƏ
  • GÜNDƏM
  • YAZARLAR
  • SİYASƏT
  • İQTİSADİYYAT
  • CƏMİYYƏT
  • MÜSAHİBƏ
  • KRİMİNAL
  • MƏDƏNİYYƏT
  • DÜNYA
  • SƏRBƏST
  • İDMAN
  • KİVDF

Əsas xəbərlər

9 nazir, sədr və rəis kənarda qaldı... 
Nazirlər Kabineti: Daha 6 nazir, 6 Komitə sədri, 2 Agentlik və 2 Xidmət rəisi təyin edildi 
 
Sarkisyan istefa verdi - Səhv etdim
Əli Həsənov: Dövlət Departamentinin Azərbaycandakı vəziyyətə münasibəti həmişəki kimi yenə də tendensioz xarakter daşıyıb
Hüseyn Abdullayev tutularaq Azərbaycana gətirilib
ABŞ-dan Ankaraya təhdid...
Vaşinqtona etibar yoxdur:
Türkiyə qızıllarını ABŞ-dan çıxardı

Digər xəbərlər

Azərbaycanda “Yer ekologiyasını qoruyaq aksiyası”
“Nar”dan autizmli uşaqlara dəstək aksiyası
Bakcell əlilliyi olan uşaqlar üçün inklüziv təhsil və bərabər hüquqları təşviq edir
Səbail yeniləşir
Azercell-in Mobil Diş Klinikası pulsuz xidməti davam etdirir
Bakı məktəbliləri üçün robototexnika təlimləri başladı – WESTERN CASPIAN-da
ATSAM Ermənistan KİV-lərinin monitorinqini aparacaq
Mətbuat Şurasının İdarə Heyətinin yeni tərkibdə ilk iclası keçirilib
“Nar” ADA Universiteti ilə əməkdaşlığı genişləndirir
Azərbaycan Şimali Koreyaya səfir təyin edib
“Bakcell”in yenilənmiş Satış və Müştəri Xidməti mərkəzi təqdim edildi 
5-ci “Barama Hackathon” yarışması -Yaz buraxılışı 
Turizm sahəsi inkişaf edir, amma...
Koreya səfiri Western Caspian-da
Bu günün havası
Səhiyyə Nazirliyinin mətbuat xidmətinin rəhbəri vəzifəsindən azad edilib
Bilik Fondunun təcrübəçiləri Prezident seçkisi ilə bağlı mühazirə dinləyiblər
“Mətbuat Şurası haqqında” qanun layihəsi hazırlanır
Məleykə Abbaszadə: Buraxılış imtahanlarının nəticələri 2 il qüvvədə olacaq
Özəl klinikada əməliyyat olunan həkim komaya düşərək ölüb
Dərslər saat 9:00-da başlayacaq?
Azərbaycan və Ermənistan qoşunlarının təmas xəttində növbəti monitorinq keçiriləcək
Ermənilər atəşkəsi 91 dəfə pozub
Bu günün havası - 20 dərəcə isti
Bakcell layiqli əməyi və iqtisadi artımı təşviq edir
"Azərbaycanlı startap “SeedstarsSummit 2018 ” müsabiqəsinin finalında təmsil olunub
Alpinistlərin axtarışı yenə çətinləşdi - Xınalığa 40 santimetr qar yağıb
“Nar” NETTY-2018 milli internet mükafatının keçirilməsinə dəstək oldu  
Qərbi Kaspi Universitetinin tələləbəsinin layihəsi beynəlxalq müsabiqənin finalında
Mehriban Əliyeva gənc ixtiraçılarla görüşüb 
Professor İlham Rəhimov qaqauziyalı qonaqlarla görüşüb
Sərnişin qatarlarının hərəkət cədvəlində dəyişiklik ediləcək
Güclü külək əsəcək
Qaz kəmərində sızma baş verdi, paytaxtda bəzi ərazilər qazsız qaldı
Qorxulu proqnoz: Hər 50 nəfərdən biri allergik xəstəlikdən əziyyət çəkəcək
Bu yoldan Bakıya giriş tam bağlanır - Diqqət
Azercell-in dəstəyi ilə Uşaq Paralimpiya Komitəsi fəaliyyətini genişləndirir
Bruselyozdan necə sığortalanaq?
Bakıda avtomobillərin parklanması tam avtomatlaşdırılacaq
Şamaxının Muğanlı kəndindəki sürüşmə sahəsində çatlar genişləndi
Bu gündən hava pisləşəcək - Temperatur 4-7 dərəcə enəcək
Şri Lanka vətəndaşı olan 5 qanunsuz miqrant saxlanıldı
Bakı məktəbliləri üçün robototexnika təlimləri - ÖDƏNİŞSİZ
“Rixos” otellərində Bakcell “Ulduzum”la endirimlər
BÜTÜN XƏBƏRLƏR
CƏMİYYƏT2017-11-02 09:43

Zo­ra­kı­lıq­la do­lu film­lər, təh­lü­kə­li oyun­lar:
uşaq­la­rın gün­də­lik rast­laş­dı­ğı stress­dir

 
85

Bu gün uşaq­la­rın aq­res­siv ol­ma­sın­dan, psi­xo­lo­ji prob­lem­lər ya­şa­ma­sın­dan, gec da­nış­ma­sın­dan gi­ley­lə­nən­lər çox­dur. Am­ma sa­at­lar­la uşaq­la­rın te­le­vi­zor qar­şı­sın­da vaxt ke­çir­mə­yi­nə, mo­bil te­le­fon­da, in­ter­net­də nə­yə­sə bax­ma­ğı­na çox az va­li­deyn fi­kir ve­rir. Be­lə va­si­tə­lər­də isə nə is­tə­sən var; dəh­şət film­lə­ri, dö­yüş səh­nə­lə­ri, ero­tik səh­nə­lə­ri olan film­lər və se­ri­al­lar uşaq­la­rın az qa­la gün­də­lik bax­dı­ğı şey­lə­rə çev­ri­lib.

Mil­li Te­le­vi­zi­ya və Ra­dio Şu­ra­sı (MTRŞ) uşaq­la­rın və yet­kin­lik ya­şı­na çat­ma­yan­la­rın fi­zi­ki, mə­nə­vi və əq­li in­ki­şa­fı­na zi­yan vu­ra bi­lən və te­le­vi­zi­ya mə­ka­nın­da kod­suz ya­yım­la­nan, o cüm­lə­dən ero­ti­ka­nı və qəd­dar­lı­ğı əks et­di­rən proq­ram­lar­dan qo­run­ma­sı üçün dai­mi mo­ni­to­rinq­lər apa­rır və mü­va­fiq təd­bir­lər hə­ya­ta ke­çi­rir. Mil­li Te­le­vi­zi­ya və Ra­dio Şu­ra­sı­nın (MTRŞ) Mo­ni­to­rinq şö­bə­si­nin mü­di­ri Tə­vək­kül Da­da­şo­vun "Trend"ə bil­dir­di­yi­nə gö­rə, te­le-ra­dio haq­qın­da qa­nun­ve­ri­ci­lik­də konk­ret tə­ləb­lər var ki, te­le­vi­zi­ya ka­nal­la­rı o tə­ləb­lə­rə ria­yət et­mə­li­dir: "Uşaq­la­rın və yet­kin­lik ya­şı­na çat­ma­yan­la­rın fi­zi­ki, mə­nə­vi və əq­li in­ki­şa­fı­na zi­yan vu­ra bi­lən və kod­suz ya­yım­la­nan, o cüm­lə­dən ero­ti­ka­nı və qəd­dar­lı­ğı əks et­di­rən proq­ram­lar üçün xü­su­si qay­da­lar var. Bu qay­da­lar­da bir çox mə­sə­lə­lər öz ək­si­ni ta­pıb ki, bun­la­rın da məq­sə­di uşaq­la­rın və ye­ni­yet­mə­lə­rin mə­na­fe­yi­ni qo­ru­maq üçün nə­zər­də tu­tu­lub. Efir­də fi­zi­ki və psi­xi zo­ra­kı­lıq hal­la­rı­nın əks olun­du­ğu səh­nə­lə­rin, qor­xu­lu və dəh­şət­li film­lə­rin yer al­ma­sı, tib­bi əhə­miy­yət kəsb edən əmə­liy­yat­la­rın, hip­noz əmə­liy­yat­la­rın, kri­mi­nal fəa­liy­yə­ti, spirt­li iç­ki­lə­rin, nar­ko­tik va­si­tə­lə­rin, tü­tün mə­mu­lat­la­rı­nın is­ti­fa­də edil­mə­si­nin əks olun­du­ğu səh­nə­lə­rin ya­yım­lan­ma­sı, qu­mar oyun­la­rı­nın, id­man mərc oyun­la­rı­nın təb­li­ği ilə bağ­lı olan və di­gər mə­sə­lə­lər bu qay­da­lar­la tən­zim­lə­nir. Bi­zim tez-tez rast gəl­di­yi­miz mə­sə­lə bu hal­la­rın qeyd olun­du­ğu səh­nə­lə­rin ya­yı­mı efir­də məh­dud­laş­dı­rı­lır. Bu məh­dud­laş­dır­ma sə­hər sa­at 07:00-dan ax­şam sa­at 23:00-ə qə­dər müd­dət­dir. +12, +18 və di­gər yaş məh­du­diy­yət­lə­ri­nin qo­yul­ma­sı isə te­le­vi­zi­ya­la­rın da­xi­li ya­ra­dı­cı­lıq işi­dir".

Da­da­şov qeyd edib ki, əgər yu­xa­rı­da qeyd olu­nan hal­lar aş­kar olu­nur­sa, MTRŞ tə­rə­fin­dən bu­nun­la bağ­lı mü­va­fiq təd­bir­lər gö­rü­lür: "Qeyd edim ki, əv­vəl­ki dövr­lər­də be­lə hal­la­ra tez-tez rast gə­li­nir­di. MTRŞ bu­nun­la bağ­lı mü­va­fiq təd­bir­lər gö­rüb, cə­ri­mə­lər edir­di. Son vaxt­lar bu mə­sə­lə­lər mü­əy­yən qə­dər aza­lıb, am­ma ye­nə də bu o de­mək de­yil ki, be­lə hal­lar tam ara­dan qal­dı­rı­lıb. MTRŞ dai­mi mo­ni­to­rinq­lər ke­çi­rir və bun­la­rı iz­lə­yir".

Psi­xo­loq Ra­mi­nə Hə­sə­no­va "Eks­press"ə bil­di­rib ki, te­le­vi­zi­ya ka­nal­la­rın­da yaş­la­rı­na uy­ğun ol­ma­yan, psi­xi və fi­zi­ki zo­ra­kı­lıq­la do­lu film­lər, hər cür və bə­zən də uşaq­lar üçün təh­lü­kə­li və əy­lən­cə­li ol­du­ğu üçün uşaq­la­rın diq­qə­ti­ni cəlb edən vi­deo ma­te­ri­al­lar­la, oyun­lar­la do­lu in­ter­net müa­sir uşaq­la­rın gün­də­lik rast­laş­dı­ğı stress­dir. Xü­su­sən də, uşaq­lar nə­za­rət­siz qa­lır­sa, be­lə şey­lə­rə çox ba­xır və nə­ti­cə­də can­lı ün­siy­yət aza­lır, uşaq­lar öz­lə­ri­nə qa­pa­nır, üz və dil əzə­lə­lə­ri iş­lək­siz qa­lır, aq­res­siv olur, dün­ya­nın ne­cə də pis bir yer ol­du­ğu­nu hiss edə­rək ya­şa­maq sev­gi­si­ni iti­rir, mə­yus olur, da­im hə­yə­can və qor­xu ilə ya­na­şı on­lar­da in­ter­net­dən, oyun­lar­dan ası­lı­lıq da ya­ra­nır.

R.Hə­sə­no­va qeyd edib ki, +16 və +18 işa­rə­si qo­yul­ma­lı olan film­lə­rə və ve­ri­liş­lə­rə uşaq­la­rın bax­ma­sı on­la­rın hə­ya­tın­da bir çox prob­lem­lə­rin əsa­sı­nı qo­yur: "Be­lə film­lə­rə ba­xan uşaq­lar­da və ye­ni­yet­mə­lər­də va­li­deyn nə­za­rət­siz­li­yin­dən bir çox prob­lem­lər ya­ra­na bi­lər. Qız uşa­ğı ana ilə bə­ra­bər otu­rub ev­li­lik proq­ram­la­rı­na ba­xır. Qız be­lə ve­ri­liş­lə­rə ba­xıb or­dan nə gö­tü­rə­cək? Biz on­dan nə göz­lə­yək? Ne­cə bir cə­miy­yət ye­tiş­di­ri­rik? Asan­lıq­la te­le­vi­zi­ya va­si­tə­si­lə ai­lə qu­ran, is­tə­mə­dik­də bo­şa­nan və ye­nə efi­rə çı­xan qız­lar? Bir az­yaş­lı oğ­lan ata­sı ilə sa­vaş, zo­ra­kı­lıq səh­nə­lə­ri olan film­lə­rə ba­xır­sa, biz on­dan aq­res­siv ol­ma­ma­sı­nı ne­cə göz­lə­yək?"

Onun de­di­yi­nə gö­rə, Azər­bay­ca­nın ki­no sa­hə­si in­ki­şaf et­mə­di­yin­dən, xa­ri­ci film­lə­rə, se­ri­al­la­ra bax­ma­ğa məc­bu­ruq: "Bi­zim men­ta­li­tet­lə xa­ri­ci öl­kə­lə­rin ya­şam tər­zi ara­sın­da dağ­lar qə­dər fərq var. Nə­ti­cə­də uşaq­lar on­la­ra ba­xıb elə bö­yü­yür. Yax­şı olar ki, biz­də uşaq və ye­ni­yet­mə­lər üçün da­ha çox ciz­gi fil­mi, film­lər və se­ri­al­lar çə­kil­sin və bu za­man psi­xo­loq məs­lə­hə­tin­dən də ya­rar­la­nıb fil­min han­sı yaş qru­pu­na uy­ğun­lu­ğu qeyd olun­sun".

Həm­söh­bə­ti­miz qeyd edib ki, az­yaş­lı uşaq­lar va­li­deyn­lə­ri ilə bir­gə otu­rub se­ri­al­la­ra ba­xır: "İn­di­ki dövr­də in­ter­net­dən is­ti­fa­də də az­yaş­lı uşaq üçün nor­ma­ya çev­ri­lib. "Ma­vi ba­li­na" de­yi­lən oyun var. Bu oyun ön­cə uşaq­la­rı tən­ha­lı­ğa qərq edir. Uşaq­la­ra öz­lə­ri­nə əziy­yət ver­mə­yi öy­rə­dir. On­lar tək qal­ma­ğa üs­tün­lük ver­mə­yə baş­la­yır. Nə­ti­cə­də oyun uşaq­la­ra psi­xo­lo­ji tə­sir edə­rək on­la­rı in­ti­har et­mə­yə təh­rik edir. Bu da va­li­deyn­lə­rin uşaq­la­ra az diq­qət ayır­ma­sın­dan, on­la­rı nə­za­rət­siz qoy­ma­la­rın­dan irə­li gə­lir. Va­li­deyn uşa­ğa se­ri­al­la­ra bax­ma­ğı qo­yur, be­lə oyun­lar­la ma­raq­lan­dı­ğın­dan xə­bər­siz olur, am­ma tez-tez də öv­la­dı­na de­yir ki, dərs oxu".

Hə­sə­no­va bil­di­rib ki, xü­su­sən ra­yon yer­lə­rin­də az­yaş­lı uşaq­lar və ye­ni­yet­mə­lər bö­yük­lər­lə bir­gə otu­rub se­ri­al­la­ra, ev­li­lik ve­ri­liş­lə­ri­nə ba­xır: "Nə­ti­cə­də uşaq­lar bö­yü­yü say­mır, "mən de­yən ol­ma­lı­dır" prin­si­pi ilə ya­şa­yır­lar, çox aq­res­siv dav­ra­nır­lar. Xa­ri­ci film­lə­rə ba­xa­raq ye­ni­yet­mə­lə­rə elə an­caq dis­ko­te­ka haq­qın­da dü­şü­nür, ora get­mək is­tə­yir­lər. Ge­dib də pis əha­tə­yə dü­şür və bu da onun hə­ya­tın­da mən­fi, fa­ciə­vi ha­di­sə­lə­rin baş ver­mə­si­nə gə­ti­rib çı­xa­rır".

De­di­yi­nə gö­rə, te­le­ka­nal­lar­da ya­yım­la­nan film­lər ge­niş au­di­to­ri­ya qa­zan­maq xət­ri­nə elə çə­ki­lir ki, şüu­ral­tı­nı açıq qo­yur. Bir se­ri­ya­da baş­la­yan ha­di­sə bit­mə anın­da da­ya­nı­lır və növ­bə­ti se­ri­ya­da da­va­mı ve­ri­lir. "Uşaq hə­yə­can­la fil­mə və se­ria­la ba­xır və nə ilə nə­ti­cə­lə­nə­cə­yi­ni göz­lə­yir, stress ke­çi­rir. Bü­tün fik­ri film­də qa­lır".
Psi­xo­loq va­li­deyn­lə­rə məs­lə­hət gö­rür ki, müt­ləq uşaq­la­ra ya­şı­na gö­rə film­lər və ciz­gi film­lə­ri seç­sin­lər. "Uşaq­la­ra on­la­rı maa­rif­lən­di­rən ve­ri­liş və film­lə­rə bax­ma­ğa yö­nəl­din. On­lar ki­tabr oxu­ma­lı, gə­lə­cək hə­yat­la­rın­da­kı plan­la­rı haq­qın­da dü­şün­mə­li­dir".

Ay­nu­rə MƏM­MƏ­DO­VA
Bakcell biznes qurmaq istəyən gənclərin xəyallarını gerçəkləşdirir
“Nar” Ümumdünya kitab günündə uşaqları hədiyyələrlə təbrik etdi
Sabah hava necə olacaq?
ABİTURİYENTLƏRİN NƏZƏRİNƏ: Bu universitetdə DİM-in "Abituriyent Məsləhət Mərkəzi” yaradılıb

Təsisçi: Müşfiq SƏFİYEV

Baş redaktor: Qəzənfər BAYRAMOV

İnternet redaktor: Qalib İBRAHİMOĞLU

Ünvan: Bakı şəhəri, Xaqani küçəsi-20b mənzil 43.

Telefonlarımız: (+99412) 498-08-63

 (+99412) 498-08-63

Faks: (+99412) 493-56-23

Materiallardan istifadə zamanı, www.ekspress.az saytına istinad zəruridir.

Sosial şəbəkələrdə:

Bizə yazın
Redaksiya reklam elanlarında qeyd olunan informasiyanın düzgünlüyünə cavabdeh deyil və məsuliyyət daşımır. Redaksiya bu mövzuda əlavə məlumat kataloqu ilə təmin etmir.
Ekspress qəzeti 2018