İdlib faciəsi ABŞ prezidentinin Suriya rejiminə münasibətini dəyişdirdi
“Suriya rejiminə və Əsədə qarşı münasibətim kəskin dəyişib”. Bunu ABŞ prezidenti Donald Tramp bəyan edib.
“Telegraph”a xəbər verir ki, Tramp Bəşər Əsəd rejiminin Suriyada kimyəvi silahdan istifadə etməsinə münasibət bildirərkən deyib: “Uşaqlara edilən hücum məni çox sarsıtdı. Suriya rejiminə və Bəşər Əsədə qarşı mövqeyim çox dəyişdi. İdlib şəhərində kimyəvi silahdan istifadə edilməsi qırmızı xəttin keçilməsi deməkdir. Mənim üçün çox şeylər dəyişdi”.
Tramp Əsəd rejiminə qarşı hərəkətə keçməyin vaxtının çatdığını bildirib. “Kimyəvi silahlardan istifadəyə qarşı hərəkətə keçmə məsuliyyətim var. Baş verənlər qəbuledilməzdir. Günahsız insanlar, uşaqlar və körpələr öldü. Əsəd rejiminin iyrənc fəaliyyətlərinə izn verə bilmərik”.
Qeyd edək ki, Donald Tramp hakimiyyətə gəldikdən sonra ABŞ Suriya siyasətini dəyişdirərək Əsədə münasibətini yumşaltmışdı. Maraqlıdır ki, İdlib faciəsi ərəfəsində ABŞ-ın BMT-dəki daimi nümayəndəsi Nikki Haley demişdi ki, Bəşər Əsədin istefa verib-verməməsi artıq ABŞ üçün önəmli deyil: “Biz bundan öncəki hökumətin getdiyi yolu getməyəcəyik. Yeni administrasiya olaraq, əsas hədəfimiz Bəşər Əsədi devirmək deyil. Bizi maraqlandıran Suriya xalqıdır. Bu xalqın həyatında dəyişikliklər etmək üçün nələr edə bilərik və kiminlə çalışa bilərik? Bizi bu düşündürür”.
Amma belə görünür ki, İdlibdə Əsəd rejiminin kimyəvi silahdan istifadə etməsi Ağ Evin mövqeyini yenidən korrektə etməsinə səbəb olub.
ABŞ-ın vitse-prezidenti Mayk Pens isə “Fox News” telekanalına müsahibəsində bəyan edib ki, Rusiya və Suriya kimyəvi silahların məhv edilməsinə dair razılaşmanı pozub, rəsmi Moskva və Dəməşq üzərilərinə götürdükləri öhdəliklərə əməl etməyiblər: “Bizə deyirdilər ki, kimyəvi silahların məhv edilməsinə dair razılaşma mövcuddur, artıq Suriyada dinc əhaliyə qarşı kimyəvi silahdan istifadə edilməyəcək. Lakin bu baş vermədi. Ötən gün İdlibdə baş verənlər dəhşətdir”.
Pens həmçinin bildirib ki, Obama administrasiyası Əsəd rejiminin zorakılığına müqavimət göstərməkdə aciz qalıb, eyni zamanda Rusiya və Suriyanı üzərilərinə götürdükləri öhdəlikləri yerinə yetirməyə məcbur edə bilməyib.
Bu arada Arizona ştatının Respublikaçılar Partiyasından olan senatoru Con Makkeyn bildirib ki, “Tramp Suriyada proseslərin gedişatını dəyişdirəcək”.
“Report”un “TRT-Haber”ə istinadən verdiyi xəbərə görə, senator deyib: “Üzləşdiyimiz vəziyyət nə qədər qarmaqarışıq olsa da, prezident Tramp və hökuməti Suriyada hadisələrin gedişatını dəyişdirəcək, 400 min suriyalının ölümünə və 6 milyon insanın qaçqın vəziyyətinə düşməsinə səbəb olan bu humanitar və strateji fəlakətə müdaxilə etmək üçün əlverişli şərait var. Bu fürsəti qaçırmamaq üçün bəzi çətin strateji suallara cavab verməyə ehtiyac olacaq. Ancaq bu fürsəti dəyərləndirənədək savaş, terror və qaçqın axını davam edəcək, ABŞ-ın milli təhlükəsizlik mənafeləri daha böyük risklərə məruz qalacaq”.
Makkeyn vurğulayıb ki, eks-prezident Barak Obama Suriya məsələsinin həllində qərarsızlıq göstərərək, proseslərə müşahidəçi kimi yanaşıb.
Arkanzas ştatının Respublikaçılar Partiyasından olan senatoru Tom Kotton da oxşar açıqlama yayıb. O bildirib ki, Suriyada Bəşşar Əsəd rejimi kimyəvi silahdan istifadə edərkən, ABŞ-ın o zamankı prezidenti Barak Obama və hökuməti lazım olan addımı atmayıb və bu da ABŞ-ın dünyadakı təhlükəsizliyinə və nüfuzuna zərbə vurub: “Zalımlıqlarına görə, Əsəd hökuməti, İran və Rusiyanın məsuliyyət daşıması üçün Suriyaya yönəli daha güclü siyasətin yürüdülməsinin zamanıdır. Bu siyasət Əsədin Suriyanı tərk etməsi ilə başlamalıdır”.
Cənubi Karolina ştatının Respublikaçılar Partiyasından olan senatoru Lindsey Graham isə Suriyadakı vəziyyətlə bağlı “Twitter” səhifəsində bunları yazıb: “İdlibdəki hava hücumunu Əsəd rejiminin həyata keçirməsinə heç bir şübhəm yoxdur. İndi prezident Trampın xarici siyasətdə əsas məsələnin diktatorlara qarşı mübarizə aparmaq olduğunu və Barak Obama olmadığını sübut etməyin zamanı gəlib çatıb. Məsələ Əsəd və Suriya olduğundan prezidentin sələfi kimi eyni xətanı təkrarlayacağına inanmıram”.
Türkiyənin ədliyyə naziri Bekir Bozdağ Suriyanın İdlib şəhərində hərbi təyyarələrin hava zərbəsindən sonra zəhərli qazdan ölənlərin meyitləri üzərində aparılan analitik ekspertizanın ilkin nəticələrini açıqlayıb.
APA-nın Türkiyənin “Yeni Şafak” qəzetinə istinadən verdiyi məlumata görə, Bozdağ analitik ekspertizada kimyəvi silahdan istifadə edildiyinin üzə çıxdığını bildirib.
Qeyd edək ki, aprelin 4-də səhər saatlarında müxalif Azad Suriya Ordusunun nəzarətində olan İdlib şəhərinin Xan Şeyhun qəsəbəsinə hava zərbəsi endirilməsindən sonra kimyəvi qazdan zəhərlənərək ölənlərin sayı 72 nəfərə çatıb. O cümlədən 11 uşağın öldüyü bildirilir. 500-ə yaxın mülki şəxs isə kimyəvi bombadan zəhərlənib.
İdlibə kimyəvi bombaların Suriya, yaxud Rusiya qırıcı təyyarələrindən atıldığı bildirilir. Rusiya Müdafiə Nazirliyi isə Han Şeyhun qəsəbəsində silahlıların hərbi anbarının bombalandığını və anbarda kimyəvi silah saxlandığını iddia edib.
Əsəd: “Müharibəni udmasaq, Suriya xəritədən silinəcək”
“Əgər bu müharibəni biz udmasaq, Suriya dünya xəritəsindən silinəcək”. Bu sözləri isə Suriya prezidenti Bəşər Əsəd Xorvatiya mətbuatına müsahibəsində deyib.
Əsəd əldə etdiyi uğurları ordusu və xalqın qətiyyətinə, həmçinin Rusiya, İran və “Hizbullah”ın köməyinə borclu olduğunu deyib: “Bizim bu müharibədə qalib gəlməkdən başqa seçimimiz yoxdur. Bu baş verməsə, Suriya Yaxın Şərq xəritəsindən yox olacaq”.
F.Bayramlı
